Szkoły w powiecie lipnowskim. Niewiele starych szkół zachowało się do dziś [zdjęcia]

Niewiele starych szkół zachowało się do dziś. Z tych najstarszych praktycznie żaden obiekt. I trudno się dziwić - niektóre z nich zakładano jeszcze w XIX w., inne na początku XX w. Najczęściej w jednej lub dwóch izbach u jakiegoś bogatego gospodarza. Dopiero w wolnej Polsce, po odzyskaniu niepodległości, oświata i budowa materialnego zaplecza stała się jednym z głównych zadań władz, tak centralnych, jak i lokalnych.

Niewiele też zostało świadectw z tamtych pionierskich dla szkolnictwa czasów. Głownie archiwalne zdjęcia, ukazujące uroczyście upozowane dzieciaki i nauczycieli. W Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie możemy oglądać bardzo interesującą stałą ekspozycję szkolną, na której znalazły się eksponaty ze zbiorów rypińskiego muzeum oraz z kolekcji prywatnych.

Te jednak dotyczą już czasów po II wojnie, lat 60. - i 70., o czym świadczą - obowiązujące wtedy - wiszące na ścianie portrety partyjnych i państwowych dostojników. Jest czarna tablica, są zielone ławki z kałamarzami na atrament, itp. wyposażenie. Są dokumenty - m.in. świadectwa, zaświadczenia, legitymacje, gazetki szkolne - odtwarzające ówczesny klimat.

Szkolne eksponaty miało też nieistniejące już dziś, niestety, muzeum regionalne w Dobrzyniu nad Wisłą. Pochodziły z dawnej szkoły w Chalinie, do której uczęszczał m.in. Lech Wałęsa.

Zespół Szkół im. Romualda Traugutta w Lipnie to najstarsza placówka oświatowa powiatu lipnowskiego. Jej tradycje sięgają początków XX wieku. Już 1 września 1917 roku rozpoczęły się egzaminy do ośmioletniej szkoły średniej. W ten sposób powstało Lipnowskie Gimnazjum Realne imienia Henryka Sienkiewicza. W kolejnych latach szkoła ewoluowała i rozwijała się.

Jeszcze głębiej - bo roku 1868 - sięgają tradycje szkoły w Krojczynie. Na zebraniu chłopów gminy Oleszno, powiatu lipnowskiego, guberni płockiej pod naciskiem ówczesnego naczelnika powiatu uchwalono zorganizowanie dwóch szkół w Grochowalsku i Witkowie.

Zwlekano jednak z ich otwarciem ze względu na rosyjski charakter szkolnictwa. Dopiero późną jesienią 1868 r. zdecydowano otworzyć szkołę w Krojczynie, w pomieszczeniach po dawnej karczmie dworskiej. Rejon szkolny obejmował 12 wsi.

To tylko dwa przykłady pokazujące, jak i gdzie powstawały zręby szkolnictwa na ziemi dobrzyńskiej. A pojawiały się w Rachcinie, w Wymyślinie, czy w Tłuchowie.