Ważna zmiana dla dyrektorów szkół i przedszkoli od 2024 roku. Nowy wymagany dokument. Będą duże kary za jego brak!

Przypomnijmy, że pod koniec lipca pojawiła się nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, nazywana potocznie lex Kamilek, czyli ustawą Kamilka. Nazwa ta nawiązuje do tragicznego wydarzenia – zabicia przez ojczyma 8-letniego chłopca. Opracowane w dokumencie standardy mają doprowadzić do możliwie jak najszybszego reagowania w przypadku, gdy podejrzewa się, że dziecko mogło paść ofiarą przemocy.

W nowelizacji wprowadzono też obowiązek wypracowania standardów ochrony małoletnich przez konkretne instytucje m.in. szkoły i inne placówki oświatowe. Dokument ten ma zmniejszyć ryzyko występowania zachować przemocowych między uczniami, a także w relacji nauczyciel – uczeń.

– Jest to dokument, w którym krok po kroku wskazuje się, jak należy się zachować, gdy dziecko cierpi. I co szalenie ważne – ten dokument znają np. nauczyciele, dzieci, ale także rodzice. Standardy określają także np. jakie zachowania są niedozwolone między dorosłymi a dziećmi, a także między samymi dziećmi – mówiła w rozmowie z portalem prawo.pl Monika Horna-Cieślak, obecna rzeczniczka praw dziecka.

Dodała również:

– Ustawa Kamilka wprowadziła także obowiązek sprawdzania nowego personelu nie tylko w tzw. rejestrze pedofilów, ale także Krajowym Rejestrze Karnym. Sprawdzani mają być nie tylko pracownicy, ale także wolontariusze, stażyści. Obowiązek ten dotyczy nie tylko obywateli Polski, ale także obcokrajowców, którzy chcą rozpocząć pracę z dziećmi.

Zgodnie z nowelizacją ustawy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w standardach ochrony małoletni w sposób dostosowany do charakteru i rodzaju placówki powinno się określić w szczególności:

• zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
• procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego;
• zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
• zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
• zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
• osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
• sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.
• Ponadto w standardach w placówkach oświatowych powinny znaleźć się także wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi (a w szczególności zachowania niedozwolone), zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet, procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie oraz zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.

Jak podała Monika Horna-Cieślak, są dwa ważne terminy, jeżeli chodzi o wprowadzenie standardów ochrony małoletnich. Te daty to:

• 15 lutego 2024 – od tego momentu organy nadzorcze mogą już pytać szkoły, jak im idzie wdrażanie standardów, nie mogą jednak nakładać jeszcze kar z powodu braku tych standardów;
• 15 sierpnia 2024 roku – od tego dnia organy nadzorcze mogą nakładać kary, jeśli placówki nie będą miały wypracowanych standardów ochrony małoletnich.

Rzeczniczka praw dziecka zaznaczyła też, że kary te będą wynosić 250 zł grzywny w przypadku pierwszego stwierdzenia niewypracowania standardów, a następnie nie mniej niż 1000 zł przy kolejnym stwierdzeniu niewykonania obowiązku wprowadzenia standardów.

Szkoły, a także inne placówki określone w art. 22b ww. ustawy muszą w 2024 roku wypracować standardy ochrony małoletnich. Mowa o wszystkich instytucjach wymienionych w art. 2 pkt 1-8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, są to więc:

• przedszkola, w tym z oddziałami integracyjnymi lub specjalnymi, przedszkola integracyjne i specjalne oraz inne formy wychowania przedszkolnego;
• szkoły podstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, z oddziałami przedszkolnymi, integracyjnymi, specjalnymi, przysposabiającymi do pracy, dwujęzycznymi, sportowymi i mistrzostwa sportowego, sportowe i mistrzostwa sportowego;
• szkoły ponadpodstawowe, w tym: specjalne, integracyjne, dwujęzyczne, z oddziałami integracyjnymi, specjalnymi, dwujęzycznymi, sportowymi i mistrzostwa sportowego, sportowe, mistrzostwa sportowego, rolnicze, leśne, morskie, żeglugi śródlądowej oraz rybołówstwa;
• szkoły artystyczne;
• placówki oświatowo-wychowawcze, w tym szkolne schroniska młodzieżowe, umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego;
• placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych;
• placówki artystyczne – ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień artystycznych;
• poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;
• młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania, a także ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze umożliwiające dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 36 ust. 17, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna, realizację odpowiednio obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki;
• placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

Szkoły, przedszkola i inne placówki oświatowe opracowując standardy ochrony małoletnich, mogą skorzystać z pomocy Zespołu ds. Ochrony Małoletnich działającym przy resorcie sprawiedliwości. Sporo na ten temat przeczytamy także na stronie Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. Znajdziemy tam informacje, które pomogą przy tworzeniu standardów ochrony małoletnich. Eksperci z FDDS podzielili je na cztery filary:

• Standar I (polityka). Organizacja/instytucja ustanowiła i wprowadziła w życie politykę ochrony dzieci przed krzywdzeniem.
• Standard II (personel). Organizacja/instytucja monitoruje, edukuje i angażuje swoich pracowników w celu zapobiegania krzywdzeniu dzieci.
• Standard III (procedury). W organizacji/instytucji funkcjonują procedury zgłaszania podejrzenia oraz podejmowania interwencji w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dziecka.
• Standard IV (monitoring). Organizacja/instytucja monitoruje i okresowo weryfikuje zgodność prowadzonych działań z przyjętymi standardami ochrony dzieci.

Zobacz, inne ważne zmiany, które obowiązują w szkołach w 2024 roku:

Źródła:

• Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw;
• M. Sewastianowicz, „Organy nadzoru sprawdzą, jak szkoła radzi sobie z wdrażaniem standardów antyprzemocowych”;
• Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Standardy ochrony dzieci.