Lipno: to było miasto czterech religii [zdjęcia]

Zobacz wideo: Kolejne luzowanie obostrzeń. Zobacz, co się zmieni!

a

Do wybuchu drugiej wojny światowej Lipno, jak wiele innych miast w II Rzeczypospolitej, było miastem kilku wyznań, a zatem i kilku religii - dokładniej trzech. Ale wcześniej, jeszcze pod zaborami - nawet czterech. Oczywiście, przewodzili mieszkańcy-katolicy.

Ziemia dobrzyńska, w tym także dwa największe ośrodki, jak Lipno i Rypin, była miejscem osiedlania się wygnańców z Europy Zachodniej, ogarniętej walkami religijnymi w czasie Reformacji. Znani powszechnie jako olendrzy, osiedlali się na ugorach wzdłuż Wisły - stąd ich obecność m.in. w Bobrownikach i wsi Bógpomóż. Także w wielu innych miejscach, gdzie dziś ostatnim śladem ich obecności są już tylko opuszczone cmentarze. Uprawiali ziemię, budowali młyny, spichlerze, rozwijali gospodarkę. Stawiali też swoje świątynie.

Kościół ewangelicki w Lipnie zbudowany został w latach 1865-1868 według projektu Wojciecha Wawrzyńca Bobińskiego, pod kierunkiem Ludwika Gosławskiego, budowniczego powiatowego. Jest to kościół murowany w stylu neogotyckim.

Przed wybuchem II wojny światowej ok. 40 proc. mieszkańców Lipna stanowiła ludność pochodzenia żydowskiego. Pierwsze wzmianki źródłowe o Żydach w Lipnie pochodzą z XVII wieku. W 1736 r. istniała gmina z synagogą, wzniesioną w początkach XVIII. Dzielnica żydowska powstała w 1824 r. przy ulicy Gdańskiej, Tylnej, oraz częściowo Rynkowej i Toruńskiej. Członkowie społeczności zajmowali się na ogół handlem i mieli znaczący udział w życiu gospodarczym miasta i okolicy.

W 1921 roku działały 102. firmy będące własnością Żydów dając zatrudnienie 220 osobom. Około 20 proc. domów w mieście należało do ludności wyznania mojżeszowego. Stosunki między Polakami a Żydami w okresie dwudziestolecia międzywojennego były na ogół poprawne, chociaż przerywane czasem falami antysemityzmu szerzonego przez środowiska skrajnej prawicy.

W 1885 roku prawosławni mieszkańcy Lipna wybudowali cerkiew pw. św. Trójcy. Przestała pełnić swoją funkcję w 1912 roku, a w 1924 roku przebudowano ją i przeznaczono na Dom Ludowy, który aż do wybuchu II wojny światowej służył za siedzibę wielu organizacjom i stowarzyszeniom, takim m.in. jak Związek Strzelecki. Odbywały się tu przedstawienia teatralne, a potem budynek został przekształcony w kino.

W południowo-wschodniej części Lipna znajduje się Góra Świętego Antoniego z parkiem miejskim w pobliżu cmentarza. Kiedyś stały tu kościoły pod wezwaniem Ducha Świętego (wzniesiony w 1775 r.) i pod wezwaniem Świętej Barbary (rozebrany w 1819 r.).

Obecny kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP został zbudowany lub przebudowany z wykorzystaniem fragmentów wcześniejszego, w połowie XIV wieku. W końcu XVIII wieku przejściowo był nieużytkowany na skutek zrujnowania. Restaurację przeprowadzono w 1819 r.W 1869 r. przeprowadzono remont dachu i wieży oraz ponownie gruntowną renowację w latach 1880-1884. W tym czasie wzniesiono zakrystię oraz kaplice: św. Doroty i św. Teresy.